Trong ngày cuối cùng của cuộc chiến Lebanon lần thứ hai, thị trường chứng khoán Tel Aviv còn cao hơn cả ngày đầu tiên của cuộc chiến. Dù ngay trước đó Israel vừa thực hiện chiến dịch quân sự kéo dài ba tuần tấn công vào Dải Gaza (năm 2009).
Câu chuyện của nền kinh tế Israel đặc biệt gầy tò mò khi xem xét tinh trạng nghiêm trọng của quốc gia này trong nửa thế kỷ trước. Gia đình Shai Agassi chuyển từ Iraq đến Israel năm 1950 hai năm sau ngàỵ ra đời của nhà nước Israel. Gia đình Agassi chỉ là một phần trong biển người tị nạn chạy trốn làn sóng bạo lực đang bùng phát trong thế giới Ả-rập sau khi nhà nước Israel ra đời.
Tại thời điểm đó, nhà nước Do Thái non trẻ cùng lúc phải đối mặt với hai thử thách tưởng chừng không thể vượt qua: chiến đấu cho nền độc lập và tiếp nhận một lượng lớn người tị nạn di cư từ châu Âu và các quốc gia Ả-rập xung quanh.
Dân số Israel tăng gấp đôi chỉ trong hai năm đầu lập quốc. Trong bảy năm sau đó, con số này tăng thêm 1/3. Cứ ba người Israel thì có hai người mới di cư đến. Ngay khi vừa cập bến, những người tị nạn đã bị buộc phải cầm súng và bị gửi ra chiến trường. Có những người vừa sống sót từ trại tập trung của Đức Quốc Xã thì naỵ đã ngã xuống trên chiến trường, trước cả khi tên tuổi họ kịp được ghi lại.
Xét trên tỉ lệ tương quan, số người Israel hy sinh để bảo vệ nhà nước Israel còn nhiều hơn số lính Mỹ thiệt mạng trong hai cuộc đại chiến thế giới.
Người sống sót đểu phải tìm cách vươn lên trong nền kinh tế kiệt quệ. “Mọi thứ đểu bị hạn chế,” một người mới nhập cư than phiền. “Chúng tôi có sổ mua hàng, phải xếp hàng dài để mua theo chế độ tem phiếu, mỗi tuần chỉ được một quả trứng.” Lúc đó, mức sống trung bình của người dân Israel được so sánh là ngang bằng người Mỹ những năm 1800.
Vậỵ làm thế nào mà một quốc gia “khởi nghiệp” như Israel khống những tổn tại mà còn vươn mình từ một nơi tù túng bị bao vây để trở thành một cỗ máy công nghệ cao, đạt tăng trưởng hơn 50 lần trong vòng 60 năm? Làm thế nào mà một cộng đồng người tị nạn không xu dính túi chuyển mình từ vùng đất mà Mark Twain từng miêu tả là “một đất nước hoang vắng và thê lương” thành một trong những nền kinh tế năng động nhất thế giới? Đến nhà phân tích chính trị – kinh tế người Israel, Gidi Grinstein, cũng phải kinh ngạc thốt lên: “Xem này vị thế kinh tế của chúng tôi so với nước Mỹ đã tâng gấp đôi, dân số tăng gấp năm lần và phải đối phó với ba cuộc chiến tranh. Đây là điều chưa từng có trong lịch sử kinh tế thế giới.” Ông còn nhận định rằng, “các doanh nghiệp Israel sẽ tiếp tục màn trình diễn ngoạn mục hơn nữa.”
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét